Amidaca wal toloya betara va "Vitus Bering"

Contenu supprimé Contenu ajouté
Nevatovol (prilara | webekseem)
Aucun résumé des modifications
Nevatovol (prilara | webekseem)
Aucun résumé des modifications
Conya 6:
 
=== Totafayik zanon gu [[Rossia]] ===
Bering wetce totafayik den birervolia ke [[Balta Bira|Balta bira]] bak 1703 zo seger nume bak Lentekafa Gejapa ( 1700-1721 ) kev [[Sveriga]] di zanir, i kev prostewaf volnik ke Rossia is Danmarka. Bak 1710-1712 den birervolia ke [[Azov Bira|Azov bira]] koe Taganrog zo stakser aze va rossiaturkafa geja paker. Solwikar nume gu totavombik di zo koflir. Bak 1718 va Anna Christina PiillsePülse ke [[Viborg (Rossia)|Viborg]] kurer, i va nazbeikya ke Mathias PiillsePülse dolekik. Vaxe liafa worara koe Danmarka bak 1715, Bering va vo me gire di wir.
 
== Taneafa brinuga van [[Kamtcatka]] ==
Tici 1724 [[Pyotr I]] gindik va Bering gu gadera va taneafa brinuga van Kamtcatka ( 1725-1730 ) kofliyir. Gubefa pebura va bata brinuga tiyir vestara va lugavafo lentronexo ke [[Sibira]] is gotura va sidayafa za wal [[Asia]] is [[Amerika]]. Lan izvopik trakud da nelkafa vuida ke Bering tiyir worara va Amerika is liwotara va europafa boniara is exonera va uzera do europafa kazafa tota, ape fenkutuson va joya ta rossiafa kazara isu boniara ko batyona gola. Ar izvopik tcilkad da mukot ke brinuga moekote tiyir gaderopafa. Tire Rossia va boniasa divlizera ko [[Lentefa Amerika|lentefa Amerika]] is aneyara va lentronafo remlapixo ( trabe va birafa vawa van Sinia anamo Sibira ) belcon dulapeyer. Ixam bak 1648 [[Semyon Dejnyov]] koo [[Bering Vedil|Bering vedil]] al totayar voxen inaf munesteks al zo drasuyur aze oxam bak 1736 gan Gerard Miller rossiaf izvopik dene savseluxaxaxo di zo katrasiyir.
 
Ba 06/01/1725 evlon gu abica safta abdi awalkera, Pyotr I va kompleks ta totara ke brinuga sutelayar. Bulkason pu Pyotr Apraksin abdi deara pu Bering, co kaliyir : « Radimida va guga kev volnik al nendatat, pune kan yambeem is opeem co govanburetet. Kaaneyatason va mana vawa, loon dam nederlandik is englik ixam jontikviele lasukallapis va amerikafa krimta tcedetet ». Pyotr I granseyer da Bering kal krimta ke Kamtcatka di golapiyir aze banlize : 1) va tanoya ok toloya tota di govegeduyur  ; 2) di golentlapiyir nume di kosmayar lize krimta sotenuwer  ; 3) kal widava stujena gan europik di golapiyir nume va digisik di gotuyur aze vaon di liwotayar aze ko [[Rossia]] tere di dimlapiyir. Larde Opaf Cultim ke Rossia banugale tiyir jotarsaf gu pakera va bata taneafa brinuga van Kamtcatka, pune opaf uumeem pu Bering zo iskeyed.
 
Bering is soli azedepeyed aze va [[Sankt Peterburg]] ba 07/02/1725 buluyud. Toza ke brinuga tiyir kaliafa numen va Tobolsk sibirafa widava tici bareaksat kallakiyid. Banlizu va eksara tukotrayad ise va peraksatafa koyara egadayad. Voxe va tawavopa ke stekeon artlakitina gola meinde rietackayad.
 
Brinuga ba 15 ke alubeaksat va [[Tobolsk]] buluyur vielu sibiraf fentugal umeke tenuweyer. Bering is drig va loe 4000 km- koo levpouno fentunafo tawavo di gonexuleyed. Va cug ugol adraf gu vegedura va tota vaxe inta gobureyed. Ervo don anyustoyi buli is ekasta is kotara azilxa is wazdeleem is italeem is ugol mal Tobolsk zo gobureyed. Vuga widava is abica wida moo kelda tigid lize sin di rovaneksayad. Koe [[Irkutsk]] iste zalor ke brinuga, va eksas olk puon tiskayad ise va okol ileon buretes mal Yakutsk kal Oxotsk egayad. Burera rem [[Sibira]] keno jontika voa zo goskur, ise jontiktode kan detc ik katicon impason va ankittota. Kene direfa kuksa, warzafa tota zo gokseayad. Ta wanura va brinuga, lizukaf avonayas flibik is kobasikeem pomatason zo gotixayad. Tana jupekara ke Bering tiyir rotira va gedira va bliba is bureba ke mana brinugapa. Rembureson va ayik is ugol koo Sibira, Bering arti tolda va [[Oxotsk Bira|Oxotsk]] artlanirartlakir.
 
Vestara va [[Kamtcatka]] is kosmara va [[Bering Vedil|Bering vedil]].