Amidaca wal toloya betara va "Tushpa"

'''Tushpa''' (  ref Van Kalesi, xayastanavon ''Տոսպ'', ''Tosp''  ) tiyir kelu ke Urartu ise va Van Kalesi ref debak kene Van uzda koe ronefa Turka. Wid vanpiyir kelu ke Urartu gazaxo bak gazugal ke Sarduri (  -834 – -828 AGJ  ). Tushpa taneatomon koe kosuteks ke Salmanasar III Assur gindik miwas va cenera va Sarduri zo ozwar. Tushpa wan tiyir idja ke Urartu remi toloya direfa decemda aze isti -VI-eafa decemda gan Haxāmanišiya parsik zo levrotiyir. Baravaf kosuteks ke Xšayarša I (  -486 – -465 AGJ  ) poke ralma kene raporafa dzeta arte 20 m- vamoe sid zo rowir. Kosuteks riwe kotunon lapteyer. Tir dem baroy briz dem 27 conya (  talturonon  ) suteyena kan savsafa Persava is Babilim ava is Elam ava. To antaf gazaf kosuteks ke Haxāmanišiya tigis dive Irana.

Bak -331 Tushpa gan Aleksandros o Megas (  -336 – -323  ) zo olgalicur aze vanpir digiks ke Seleukos gindaxo radimi inafa awalkera. Mali toza ke -II-eafa decemda tir digiks ke warzafo gazaxo ke Armena. Tir avap bak gazugal ke Tigran II Mets ( -95 – -54 ) beka warzafu kelu ke gazaxo tir talteon Tigranakert. Azon gola gan Aršak prostelay kali toza ke alubeafa decemda RGJ zo bower. Koe izva va Armena ganon suteyena gan Movses Khorenatsi ( 410 - 490 ), widava gu Tosp (  xayastanavon ''Տոսպ''  ) zo yoltar.