Stakera ke Butcaukrainavon Бучанська різанина ) tir gomiltum askoas va aultovesa gomilara is boera is nakera bak 2022 tove ukrainaf wideytik ke Butca bal Butca meld gan rossiafa ervolia is inafa kalkerelera va widava xuton gu tolgenira va Ukraina gan Rossia nuve zo raplekuyud.

Orka betara

Xuton gu tolgenira va Ukraina, rossiafa ervolia va jowa vagee Belarusa remlapir. Tana taneafa lizira tir abdulapira van Kyiv kelu, pomanon gan brizap dem sayakaf sidirem.

Bak bareaksat ke 2022 rossiafo abdupo va Butca widava kokereled, i va tan taneaf canak ke Kyiv.

Voldum aryona wudava, taneagadesik ke widava remi kerelera dun tiyir flif. Me zo guldeyer meie zo klibuyur.[1]

Tici balemeaksat, abdi rossiafa dimavlara div Kyiv winka, Irina Venediktova Jadif Palsotik ke Ukraina dakter da va wazdexa icde 2500 abdiyena toda ke gejagomilara bal rossiafa tolgenira al kayestar ise « va konak decemoy tubizik » al pilkomodar.

Xuton gu jadifa bulura ke rossiafo po lente Kyiv is dilfura gan ukrainafa ervolia, rossiaf milk kereles va Butca vema dimavlad. Ukrainafo po ba 01/04/2022 va widava kolapid.[2]

Dilizera ke stakera betara

Taneaf ewavatum ke nakila den seltgort ba pereaviel 2-e ke balemeaksat zo sanegad.[3] Moi bulura ke rossiafa ervolia va widava, yona wazdexa va rotisa gejagomilara awid, i va gomilara ape raplekuyuna gan yono rossiafo po edje sino va vema kereleyed. Sedme The Times fela isu Washington Post, san-anyustoyo buxayano alto ke adjubeyene ayikye iku ayikya iku rumeik koe lan fukot zo katrasid. Alto va wazdes nakeks divnedid ; va yona gabeyena oblaka is solimpayana talga. Vawila tid kotrafa gu wideytik aytayan az iskeyen moe kelda ; konaka awalkoda kan divroidaxa gan rossiaf sayakik abdi sinafa dimavlara co zo ikseyed.[3][4][5]

Irubasik is dotagadesik ruyed da kosik gan rossiaf milk zo aytayad. Jontik kosik gubeon nucobaleyed, va tulon gestara va vakol ok remburera va eyelt dem lusteks ba vula ke adjubera. Alto va conyuta ke viltara divnedid numen batcoba bazecker da sino zo viltayad lodame gan divroidas werk ok aorara co zo dolisteyed.[6]

Anatoli Fedoruk dotagadesik va Butca ruyer da icle 280 korik ke widava ko bru zo gokotawayad.[2][1][7] Lizukaf irubasik va 57 aro alto ko aru bru gokotawayad. [2]

Wazdexa nubazed da rossiik va ukrainaf wideytik, don yontan gluyayamb va nubeem kadime ge, loedje al adjubeyed.[2] Ba 02/04/2022 lan felusik ke AFP viley dakter da va icle 20 alto ke wideytik senyeso koe nuda ke widava al tulizukar, don toloyo alto ton gluyayan nubeem bazeckeso va mulafa klibura kan viltara ko kapray.[1]

Alto ke tulebayana ayikya dere zo katrasid, i loote alto likon anteyayano.[2][1] Moni 7°15' ba 5-e ke bareaksat, toloy direm rembures va toloya layatesa yasa ba niarura ko Ckalova vawila, gan rossiaf sayakik zo tcaluted. Rossiafo po va kametca viltad, aytason va tanoye ayikye koe toleaf direm. Taneaf direm dere zo viltar nume dem toloy kerelesik koteyawer, i dem toloy rumeik is gadikya.[8]

Irubasik va Human Rights Watch grustaks radimi bulura ke rossiafo po gukoed ise va askipera va irubasikeem ke widava remi kerelerugal pimtad : rossiaf sayakik va kota mona worayad, koeruson va monik is vilason va kiewega is elakeson va vageeem ta intafa diskira.[5] Wideytik gan viltara zo kulmeyed viele va mona betdume godivlaniyid. Ozodaf viltasik va wideytik kulmeyed isen rossiaf ervokiraf sidirem va kolna ke widava xuyavon viltayad. Rossiaf milk va selasa pomara gu bakayan wideytik vewayad. Bru mu lizukaf kosik zo suxayar isen kereles milk divmalyeroton klibuyud.[5]

Ba 4-e ke bareaksat, rossiafo po va baroy ervoiskaf ukrainaf wideytik bildes va vakolafa sinka ko sulemditsa aytad.[9] Sedme irubasik ke Butca, kolapison va widava, rossiaf bort isu sayakaf sidirem va nudeem exuleyed, xuyason viltason va dilk ke mona.[5]

Lan munesteks sanegayan gan The Kyiv Independent fela vas tanoy afigasuteks is yona giva icde tanoye ayikye is toloya ok baroya tulebayana ayikya leve moek dere ruldar, i icde korik pakon anteyayan kene vawa.[2][1] The Guardian fela va inc vrutara ozwar, i va vrutara ruyesa da rossiafo po va ukrainaf rumeik koe intyon sidirem bak lapira al rundad enide wetce ayaf prosilik di faved.[10]

CNN givaviley [11] is Bild fela [12] va mamewavaxa valdigara va jontika awalkoda senyesa moe nuda ik kusk ke Butca sanegad, don lanyona sina ton gluyayan meem ik nimateem. Virnura raplekuyuna koe widava gan Human Rights Watch meruptes viley rojus va rokeem dere zo valdigayad.[13]

Kogrupara betara

Vedeyafa kogrupara betara

Vedeyaf ukrainaf ardial va kogrupara va bifeem ke Butca al koaskir. Vemapa ke Butca gu gomilaxo zo torigir.[14]

Walvedeyafa kogrupara betara

Ukrainafa elda ta divef arienteem al erur da kogrupasik dene kogrupara ke Walvedeyaf Malyerotaf Tregul ko Butca widava is aryona tunuyayana vema ke Kyiv winka di zo staksed. Dmitro Kuleba eldik ta divef arienteem va aryona walvedeyafa rega ta kayestara va wazdexa al kaber.[15]

Danexa betara

Solve lantan ruyed da wideytik gan kaburervoliafa aorara zo aytayad, pune artan bazed da kosik ton nubeem gluyayan kake ge zo katrasiyid. Sedme dotagadesik, wideytik ko kapray gan rossiaf milk zo viltayad.[16] Dene Al Jazeera roday, David Desroches kotlaf tavesik koe Washington bazer da kuranafa gomilara va wideytik gu gejagomilara miv soye zo torigir.[17][9]

Koe koerudara pu Bild fela, Vitali Klitcko dotagadesik ke Kyiv krupter da « suza dilizeyesa koe Butca is aryon deor ke Kyiv ton saneaytara ravlem anton zo roduvur » nume va Vladimir Putin rossiaf taneatisik gu gejagomilara koridar.[18]

Vrutara betara

Lan irubasik yoltkiraf gu Artem bliyis remi 17 viel ke rossiafa kerelera dakter :

« Jontika moldeyara ko fuk dilizeyed, riliza kabdu tuveli ke vreda zo inkeyed numen wideytik divlanison va mona, moe riliza divroidaweyed. Lan bort dere tigiyir ; remlapiyir ise kev direm buliyir. Rossiaf sayakik wickiyid da rumeik tigiyid. Me vangrupeyer betkane me wiyid [...] Jontikviele va yon rossiaf sayakik izakaf wiyí. Benplekuyud da va fe suxayav enide va int koeon di palseyev kiren revava di zo aorayar. Ede me palseyev, pune kaliyid da bate fe di tiyid cinafa naboxa. »[19]

— Artem, irubasik ke Butca

Jontika boera gan rossiaf sayakik dere zo raplekuyud.[20] Katerina Galyant swavopik va vrutara ke jontik kosik al kayestar :

« Taneon bak rielcek ok kielcek, sayakik va korikeem blis koe mona ageltayad. Azon sielon gire artlaniyid, va monikye co tigise aytayad, va erba is tciamafa muka elakeyed. Va sinka trasiyina koe mona doestuyud ise kaluliyid numaze va yikya is ayikya boeyed. Dace viele rumeik tigiyid [...] Yikya jinon vajulena va talga mea did : rossiik al empad moida boeyed. Tokdume ? Golde ennartura ? Tatceteson va munestera ? Vol vangrupé. »[20]

— Vrutara ke irubasik ke Butca

Rossiaf milk pakeyes va stakera betara

Ba 03/04/2022, drunason va ewava ke rossiafi sumewisiki, InformNapalm ukrainaf sayudasiktum va Azatbek Omurbekov vonkik wetce okilik ke 64-eafa taksa dem diremkiraf zeltasik kotirkayana koe Butca pilkomodar.[21] Sayudasik va in gu « stakesik va Butca » al yoltad. Ukrainafa elda ta rojura va Omurbekov gu gejagomilara dere al koridar.[22][23] Bat sayudasik va kote ilkafe mane ke Omurbekov interneton al sanegad.[24][25]

Kosikeem betara

  • 290 ik 350 stakenik koe Butca [26]
  • icle 410 stakenik koe kotak ke vema ke Kyiv [27]

Ewava va stakera betara

Vuestexa betara

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 et 1,4 (en) « Almost 300 people buried in “mass grave” in Bucha, dozens of bodies found in the streets » krent, Ukrayinska Pravda (rupeyen ba 03/04/2022).
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 et 2,5 (en) Rudenko, « Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (GRAPHIC IMAGES) » krent, The Kyiv Independent, 02/04/2022 (rupeyen ba 03/04/2022).
  3. 3,0 et 3,1 (en) David Stern, « Bodies and Rubble in the streets of Bucha following Russian retreat », The Washington Post,‎ 03/04/2022, (krent, rupeyen ba 03/04/2022)
  4. (en) Louise Callaghan, Zabuchchya Ukraine, « Bodies of mutilated children among horrors the Russians left behind » krent, dene The Times fela, ISSN 0140-0460, rupeyen ba 03/04/2022)
  5. 5,0 5,1 5,2 et 5,3 (en) « Devastation and Loss in Bucha, Ukraine: Life for Civilians in a Town Encircled by Russian Forces » krent, Human Rights Watch (rupeyen ba 03/04/2022)
  6. (en) « Russian retreat leaves trail of dead civilians in Bucha, a town near Kyiv », Reuters,‎ 02/04/2022 (krent, rupeyen ba 03/04/2022).
  7. (en) « Almost 300 buried in mass grave in Bucha, near Kyiv: Mayor » krent (rupeyen ba 03/04/2022)
  8. (en) « ‘It is a war crime’: two young boys among neighbours shot dead during attempted evacuation », krent, The Guardian, 02/04/2022 (rupeyen ba 03/04/2022)
  9. 9,0 et 9,1 (en) Myroniuk, « Russian soldiers murder volunteers helping starving animals near Kyiv », krent, The Kyiv Independent, 08/03/2022 (rupeyen ba 08/03/2022)
  10. (en) Daniel Boffey, « Ukrainian children used as 'human shields' near Kyiv, say witness reports », The Guardian,‎ 02/04/2022, krent, rupeyen ba 03/04/2022)
  11. (es) « En la ciudad ucraniana de Bucha, los cuerpos sin vida yacen en las calles », CNN,‎ 03/04/2022, krent)
  12. (de) « TOTE AUF DEN STRASSEN, VERSCHARRTE FRAUEN, LEICHEN IN GULLI-ÖFFNUNGEN - Klitschko wirft Putin Völkermord vor », Bild,‎ 03/04/2022, krent)
  13. (en) « Human Rights Watch documents alleged war crimes by Russian forces in occupied regions of Ukraine », CNN,‎ 03/04/2022, krent, rupeyen ba 03/04/2022)
  14. (en) « Evidence grows of civilian killings in Bucha », BBC News,‎ 03/04/2022, krent
  15. (en) « Kuleba calls on ICC mission to come to Bucha to collect evidence of Russian war crimes », Interfax-Ukraine,‎ 03/04/2022, krent, rupeyen ba 03/04/2022)
  16. (en) AP, « Kyiv mayor says Russian attacks in Bucha are ‘genocide’ », The Times of Israel,‎ 03/04/2022, krent
  17. (en) « Questions over Russian Bucha denials », krent, BBC News (rupeyen ba 03/04/2022)
  18. (fr) Louis Boy, Guerre en Ukraine : à Boutcha et Irpin, l'armée russe laisse l'horreur derrière elle, krent, Franceinfo, 03/04/2022.
  19. (fr) Thibault Lefèvre is Benjamin Thuau, "Ils nous ordonnaient de creuser des trous et disaient que ce serait nos tombes", raconte un habitant de Boutcha, krent, Franceinfo roday, 04/04/2022.
  20. 20,0 et 20,1 (fr) Margaux Benn, «Les soldats russes violaient sauvagement les femmes après avoir tué les hommes»: le récit de notre envoyée spéciale à Kiev, krent, Le Figaro fela, 04/04/2022.
  21. (fr) Qui est Azatbek Omurbekov, ce lieutenant-colonel russe soupçonné d'être le commanditaire du massacre de Boutcha ?, krent.
  22. (fr) « Guerre en Ukraine: le "boucher de Boutcha" identifié par des militants ukrainiens », krent, HuffPost, 07/04/2022 (rupeyen ba 09/04/2022).
  23. (en) Lee Brown, « Ukraine activists say they ID’d ‘Butcher of Bucha’ commander leading ‘genocide’ », krent, dene New York Post fela, 05/04/2022 (rupeyen ba 05/04/2022).
  24. (en) George Grylls et Charlie Parker, « Hunt for the ‘Butcher of Bucha’, a commander blessed by the Orthodox Church », The Times fela,‎ 05/04/2022, ISSN 0140-0460, krent, rupeyen ba 05/04/2022).
  25. (fr) « Guerre en Ukraine : ce que l'on sait du "boucher de Boutcha", Azatbek Omurbekov », krent, L'Express fela, 07/04/2022 (rupeyen ba 09/04/2022).
  26. (fr) Emilie Roussey, « "Un safari de la mort": le maire de Boutcha estime à 350 le nombre de civils tués dans sa ville », BFM TV,‎ 04/04/2022 internetaf krent
  27. (fr) L'Ukraine affirme avoir retrouvé les corps de 410 civils près de Kiev, L'Express fela is AFP, 03/04/2022.
Stakera ke Butca
Awalkoda ke ukrainaf wideytik koe direm ape seluyun gan bort ( Butca, 02/04/2022 )
Ugal is xo
Evla 27/02-31/03 2022
Patecta    Ukraina
Ara patecta  Rossia
Debala Butca, Ukraina
Ord is jala
Ord Aultovesa stakera gan Rossia
Jala Wideytafa ukrainafa sanelia
Kosikeem   ≈ 410
betara teza
  Tuveli icde Izvopa