Tamavafa gadakiewega koe Senegala

Bat teliz va kot debak bendeyen dene Tamavafa Gadakiewega ke UNESCO koe Senegala otular.

Bak 2018, peroy debak ke Senegala tid ke winugafa vexala ke Tamavafa Gadakiewega : 5 arayaf is 2 tuwavaf.

Winugafa vexala betara

     Bat debak bevular iyelaf

  Raporeyxo ke Senegambia Welmot : 0.9 km²
Arayaf debak bendeyen bak 2006 Ludeem : (i)  (iii)   UNESCO otuk : 1226
Debala : Kaolack Gola Maneka :   13° 41' 28" L-, 15° 31' 23" T-

Raporeyxo ke Senegambia. Bata belcapa dem raporeyafu ivamu va burkafa avplekura ( loon 1000 cugexa ) tadled, moe nok mantaf gu 100 km- kene Gambia bost vas 350 km-. Balemoya belca ( Sine Ngayène is Wanar is Wassu is Kerbatch ) va 93 ivamu is jontika tcarma ( caxafo juro ) lospad. Konaku al zo joxad nume va rawopafa tadlexa evlon gu -III-eafa decemda ik XVI-eafa decemda al razdad. Ivamu dem mudjaf raporey trumon ilbodeyen is dositafa tcarma va glupaf tumtaf patectoy tadleyen remi loon 1500 tanda divnedid ise va trigaf is jijasaf is grustapayan selt munested. [1]

  Riska ke Saloum bost Welmot : 1458.11 km²
Arayaf debak bendeyen bak 2011 Ludeem : (iii)  (iv)  (v)   UNESCO otuk : 1359
Debala : Fatick Gola Maneka :   13° 50' 06" L-, 16° 29' 56" T-

Onara vis vestara va blirob pu ayadodeem ke bat debak vas 5000 km² al tiskad. Tadle ke debak tir dem baroya bostafa riskeda is dem lavotaf narilt is mon 200 ewala ok ewalama is dervekxo is birafa anameda kene Atlantika welfa is rodaalaf gabot.
Moe debak 218 kuldafa zuvda tigid : lanyona tid abrotcafa gu konake decemoye metre nope ayafa tegira remi konaka decitda. Moe batyona kuldafa zuvda, 28 naboxaxo ton tcarma tigid. Katcalafa muka zo kosmayad, numen batcoba va lokiewafa gildara va amidafa araya gesiana gu klaeem ke kerelera va riska co gonover, is va vrutara va izva ke ayafa kerelera kene krimteem ke taltefa Afrika.
[2]

  Gorée ewala Welmot : 0.18 km²
Arayaf debak bendeyen bak 1978 Ludeem : (vi)   UNESCO otuk : 26
Debala : Dakar Gola Maneka :   14° 40' 01" L-, 17° 24' 04" T-

Grocelon ice krimta ke Senegala, lente Dakar, Gorée wali XV-eafa decemda isu XX-eafa tiyir telo lozolonafo levetirikafo kazaxo ke afrikafa krimta. Ewala stujeyena gan portugalik az nederlandik az englik az tere francik tir ton kevaxase tadle dem orikafa levetirikafa revava is glabafa mona ke kazasik va levetirik. Gorée ewala re wan tir leca ke ayikafa savera vox dere tumtaxo ta dimnepalera. [3]

  Saint-Louis ewala Welmot : km²
Arayaf debak bendeyen bak 2000 Ludeem : (ii)  (iv)   UNESCO otuk : 956
Debala : Saint-Louis Gola Maneka :   16° 01' 41" L-, 16° 30' 14" T-

Reduyun gan francaf boniasik bak XVII-eafa decemda, Saint-Louis bak XIX-eafa decemda tuwidavaweyer. Tiyir kelu ke Senegala wali 1872 is 1957 ise va araya is skapa koe belca ke taltefa Afrika vamoegon yordayar. Tigira ke widava moe ewala koe artexo ke Senegal bost, is inaf belaf widavaf zovdom, is inaf etoleem is inafa boniarugalafa vegeduropa va pilkovafa duga is pilkoma gu Saint-Louis kristed. [4]

  Bassari tawavo Welmot : 503.09 km²
Arayaf debak bendeyen bak 2012 Ludeem : (iii)  (v)  (vi)   UNESCO otuk : 1407
Debala : Kédougou Gola Maneka :   12° 35' 35" L-, 12° 50' 46" T-

Bassari tawavo, Bassari arayaxo isu Fula isu Bedik. Tigis vagetalte Senegala, debak tir dem baroya amidafa tawavopafa gola : tela ke Bassari sane ( Salemata seg ), is tela ke Bedik ( Bandafassi seg ), is tela ke Fula ( Dindefello seg ), ton kotbata atoesa va yona pilkovafa kolma. Bassari sane isu Fula isu Besik wali XI-eafa decemda isu XIX-eafa va int inkeweyed ise va aptafa araya voneyed, gesiabliason gu tuwavafa anameda. Bassari tawxavo ton tawetc is zadayxo aname wida is widel zo grustar. Tadle ke wida ke Bedik sane tir dem ekamafa belca dem baplaga dem gurafa koridafa kepaita. Arayafa muxara ke irubasik va tanuskafa kolma ke miduvarterafa is seltafa is migafa is swavafa ksubera exaksad ise va burkafa is tanuskafa dulzara va anamstegereem ke anameda is ayafa xuvara kaatoed. Debak tir jonarayaf patectoy videpeyen is bravas va yona mivirubafa tanuskafa is ware blisa araya. [5]

  Djoudj vedeyafo zverixo Welmot : 160 km²
Tuwavaf debak bendeyen bak 1981 Ludeem : (vii)  (x)   UNESCO otuk : 25
Debala : Saint-Louis Gola Maneka :   16° 30' 00" L-, 16° 10' 01" T-

Djoudj vedeyafo zverixo. Koe riska ke Senegal bost, gerd tir abdaxo welmon ice 160 km² dem uzdapa idjon ice jontika voa isu tourka isu riskot, tadleso va blifo nek rantafo tumtaxo mu celem-alub-vuntoyi zveri dum batakafi daki is rolmukafi zenki is afrikaf delixoy is eybava is limatc. [6]

  Niokolo-Koba vedeyaf gerd Welmot : 9130 km²
Tuwavaf debak bendeyen bak 1981 Ludeem : (x)   UNESCO otuk : 153
Debala : Kédougou Gola, Tambacounda Gola Maneka :   13° 04' 01" L-, 12° 43' 01" T-

Niokolo-Koba vedeyaf gerd. Voaalxo kene Gambia bost tigiso koe lostackana gola isu meila ke Niokolo-Koba va kulapaf fled bravad : va Derby frempol is zegol is krapol is kraimol is saneliapa dem fuzol is jontiki zveri isu perakedunol isu salmadunol. [7]

Vuestexa betara


 
Tamavafa gadakiewega koe Afrika
AngolaAvafrikaBeninaBissauguineaBotswanaBurkinaBurundiaErtraGabonaGambiaGanaGeeafrikaGeesudanaGuineaItyopiaJazairaJibutiaKaboverdeaKamerunaKenyaKomoriaKongoaSokasanerotifa KongoaKoteivoiraLesotoaLiberiaLibiaMadagasikaraMagribaMalawiaMaliaMauritiaMisraMozambikaMuritaniaNamibiaNigeraNigeriaRwandaSaotomeprincipeaSenegalaSeycellaSierraleonaSomaliaSudanaSwatiniaTaltefa SaxaraTanzaniaTcadaTogoaTunusaUgandaWitaluguineaZambiaZimbabwea