Rossiaf aelakolacek ke 1601-1603

Rossiaf aelakolacek ke 1601-1603

Rossiaf aelakolacek ke 1601-1603 baxekon tir tan aelakolacek tazeyes va Rossia icde sanelia. Tire va toloy celemoy korik co awalkesiyir, trabe va bareaca ke rossiafa sanelia bal sare yoltkiraf gu Skaltugal ( rossiavon Смутное время ) ugale patecta gaderopon zo romplekur ise va tolgenira ke Tolvedeyafe Sokasane ( Polska ) goliker. Awalkikafa otapa va astirbafa seltafa relatcera webeyer, i va relatcera nekiyisa va titfira ke Boris Godunov gindik sollibuyun bak walgazarugal.

Bat aelakolacek tir danexa ke fentugalafa yanka wegonafa koe kotrafa tamava is skayakiraf warolaks, i ke coba kavaniksantuyuna gan sidopik gu divlankera ke Huaynaputina tculk koe Perua [1].

Lazava betara

Vayara stayana bak 2008 gan Kenneth L. Verosub is Jake Lippman va aelakolacek radimi divlankera ke peruaf Huaynaputina tculk bak 1900 munester [2]. Bat tculk va razki vas 16 ik 32 celemoy decitor ko alpoz co divmimayar, i va tulon tolvalol ke nula kiyisa va nulekelafa akida, nume va tculkaf fentugal nekiyir. Batdume tokoda dem awaltafa ayewara artstiyisa va welma ke Tawava illaumayar ise va nustuca ke fentugal is drasura va warolaks is bonol co webeyer, i va egalefa aelakola koe varafa tawava [3][4][5].

Orig icde bat aelakolacek kotlize koe tamava zo kayestayad. Tulon sazopafa savseluxaxa ke Swiza isu Latvia isu Eestia va fentunapaf fentugal wali 1600 is 1602 munested ; koe Franca centewarolara ke 1601 tiyid gavefa isen koe Germana is Perua warzera va centeda atitsuyur. Glorda koe Sinia gaveon imweyed isen Suwa uzda ke Nipona va tela lowavefa tapafa evla mali alubdecemda grupeyer [3].

Awalkikafa ota betara

Bal bata toldafa rekola is acku, koe ant Moskva widava 127 000 alto ko donafa kela zo kotawayad. Jadifa gesturansa va toloy celemoy korik koe Rossia co aytayar, trabe va mon bareaca ke kotrafa sanelia ke patecta [3].

Vuestexeem betara

  1. (en) Sid Perkins, Disaster goes global: The eruption in 1600 of a seemingly quiet volcano in Peru changed global climate and triggered famine as far away as Russia, Science News, vol. 174, n°5, 2008, p. 16-21 (ISSN 1943-0930, DOI 10.1002/scin.2008.5591740519).
  2. (en) Kenneth L. Verosub is Jake Lippman, Global Impacts of the 1600 Eruption of Peru's Huaynaputina Volcano, Eos Transactions American Geophysical Union, vol. 89, n° 15, 2008, p. 141-142, DOI 10.1029/2008EO150001.
  3. 3,0 3,1 et 3,2 (en) 1600 Eruption Caused Global Disruption, Geology Times 25/04/2008 [1]
  4. (en) Andrea Thompson, Volcano in 1600 caused global disruption [2] 05/05/2008, MSNBC.com
  5. (en) Andy Fell, The 1600 eruption of Huaynaputina in Peru caused global disruption [3], 23/04/2008, University of California internetxo.
Rossiaf aelakolacek
ke 1601-1603
Aelakola ke 1601, gretcaks ke XIX-eafa decemda
Patecta  Rossia
Rekola 1601-1603
Kosikeem 2 000 000
betara teza
  Tuveli icde Izvopa