Teza:Xadola/Nelkaf betakseem/10/2019

Pierre Savorgnan de Brazza

Pierre Savorgnan de Brazza, francaf vestasik, bak 1852 koe Roma kobliyir aze bak 1905 koe Dakar awalkeyer. Pasuson va guazafa italiafa yasa, tuke nendara ke Montaignac rambik, wetce diveik va Brest Biratotarafa Bema az francafa birarpolia kofir. Bal totara wetce pomarafayik ke Quiliot rambik ( 1873-1874 ), va Gabona worayar. Abduaskiyinon wetce totararikulik, bak 1875 va vuida ta vestara va Ogooué bost seotayar acum do Marche tuwavopik is Ballay selaropik is Hamon totaralevfayik mallapiyir ; Marche me rotartlapiyir. Inaf dositikeem va Ogooué bost ticlapiyir : vestason va kenexoeem ise xultuson va jontika volfakaca ise nepaleson va seroluca ke irubasikeem. Brazza va Ogooué bostxo remigayar aze va Alima is yona Licona kovoa ke Congo bost kosmayar ; voxe me grupeyer da lion poke bat bostap tigiyir acum arte 1300 km ko Gabona di dimlapiyir. Ba dimpira ko Franca zo tufrancayar. Givayanon icde kosmakseem ke Stanley ise grupeson va vakoreem weyonas va totara moo vatitefo Congo, va keldonara van bost mal Gabona francafo digixo gorayar. Ba 27/12/1879 vuidayanon gan Divexo Elda mallaniyir aze va Ogooué bost vaticlapiyir aze koe kovoa ke Mpassa kuksa va Franceville recela reduyur ( 6-aksat 1880 ).

Va Stanley Pool uzdaka azon kallaniyir aze va Makoko gazik gorayar enide bantan va int rundayar koe nendareba ke Franca ( 03/10/1880 ) ; kene bost in va recela yoltkirafa gu Brazzaville reduyur aze va Malamine levfayik koeon iskeyer. Va Congo bost radimion vatitlapiyir aze va Stanley kakeveyer aze bak 12-aksat 1880 ko Gabona artlapiyir. Bak 1881 va Alima play reduyur, azon va Niari kuksa ticlapiyir, va tela lotrelafa kelda wale mialukafo Congo is krimta ( 1882 ). Bak 6-aksat 1882 koe Franca tigiyir lize va seramafa rekluera kazawayar. Inafa taniafa abdikerelera ta tarutera va kota koboda kev patectikeem, is opafa adala ke abickane geltran vestareem ravalduyud tori in va vamoeaca tove Stanley dan dum kevlik va in askipeyer ise tizon lutsagayar. Bata ovakiskafa lickuca, kiren kosmakseem ke Brazza me denon tir rodolunyen do tel ke Stanley, va saneuca ke Brazza anton tulogijayar.