Tocarema meld tiyir gorukaf meld ba 20/08/1537 bak espanafa olgalicura poke Tocarema monaxo wale Cachipay wida isu Anolaima ( koe re Cundinamarca winka ke Kolombia ). Espanafa ervoliama is Muisca vangluyanik va Panche grelt molikeyed ise ceneyed.

Orka betara

Wali mon IX-eafa decemda isu XV-eafa, tane Kariba sane va krimtaxo ke Atlantika is titef krant ke Magdalena bost tolgeniyir, inkeson koe refa gola ke Cundinamarca is Tolima. Wetce Panche cos zo gruper. Sedme konaka ugalda, tiyir cos dem gejafamapaf grelt gilayatorus is nobon dilfus va Muisca tigisa moe azekexa ke Bogotá, nekison va jontika molikera numu kosik is vilaks.

Bak 1537 Gonzalo Jiménez de Quesada espanaf olgalicusik mo azekexa artlakir aze va Muisca levrotir. Zipa Tisquesusa kadimion zo aytar. Quesada va Panche levrotitison bam zierdar. Va Panche greltik koe Tibacuy surter voxe me lajulevrotir. Zaquesazipa warzaf nafalik ke Muisca kev espanik taneon wan plabur voxen moi dilfura ke Panche koe Zipacón, va vangluyara do europik kev gubef volnik narar, milinde doalieteson va lizukaf volnik, jontik grelt koe geeamerikafa tadava katectayad.

Meld betara

Vangluyana ervolia va disukexa koo Zipacón van greltxo ke Tocarema is Anolaima titlaniyir, gadenon gan Zipa is Quesada. Panche gejik stan gan konak okilik don dalon ape Siquima van ina laniyir. Mo tuzegodayana venta kotirkayad, moe ontinafi mandi kene kuksama, batkane tuvodiskason va gunt ke espanaf okollakisik.

Meldara ba gazda waveon zo tenuyur viele espanaf lakisik va volnikafa tirka ladilfuyud voxe zo tcekapayad ise gu mimadjo mbi kabuyud nume godimavlayad. Zipa va nendara va sin pu intaf gejikeem dirgayar aze va ralma miv laruzadeyer voxen batcoba vol tcedeyer.

Warzafa ruzadera ke Muisca gejik zo ilplatiyir isen espanik va sin silukon gonendayad, levgason va san-toloy bakanik. Soe konak tum ke Muisca ervolia kali miek wan lyumayad vieli Panche ko intafo pemaxo tice ralmaventa dimlaniyid edje titeon Muisca gejik is espanik va bakanik div meldxo deswayad. Larde kuksama vawale aala tigiyir, pune espanik impavantayad nume va yon sayakik gaden gan Hernán Pérez de Quesada berikye ke Quesada jadiwik is konakar redakik is viltaxa is lok ke okolervolia koon palseyed edje arak ke ervolia va debak toz illaniyir, jidjason va dimavlara.

Ba vanafiz Zaquesazipa va remlanira va kuksa is dilfura va venta dirgayar. Wiyison va dimavlara ke espanik, Panche gejik va ralma divlaniyid aze va Muisca sayakik dilfuyud. Voxen bantan vunon dimavlayad, batkane vanimpason va volnik kal azekaf is ruxiskaf gabot. Bam palseyes espanik kodilfuyud, anambudeson va lasuyates volnik, nume twameyed.

Danexa betara

Rembliyis okilik va balemoy permik dem ilt is moava stakseyed, batkane dosteson va levrotira ke espanafi roti. Panche cos dem Tequendama vema isu Sumapaz isu Rionegro isu Alto Magdalena isu Gualivá gu warzafo gazaxo ke Nueva Granada va int levrotiyir.

Bak 1539 Situima koe Bituima kevmadayar nume inafo cosxo zo kerestiayar. Patectolafa sanelia nope poana kobara is rujara is arura ke bliracave is moekote warzafa akola toz illaumayar. Hernán Venegas redakik va levrotira va Panche cos mbi benplekuyur : va Bogotá mallakiyir aze ko Juntas de Apulo poke Síquima wid lakiyir aze bad toloy solwif tawuk bak 1543 az 1544 va Panche kottomon surteyer. Bak taneaf meld, 50 espanik is loon decitoy Yanacona gejik va 20 000 volnik doalieyed, isen toleaf ton stakera ravaldasa va espanafa felira zo tenukeyer : 15000 Panche cosik zo aykayad isen 15 ke 73 espanik zo bakayad.[1]

Vangluyara ke Quesada is Zipa me slayar ; Zaquesazipa di zo klibuyur kire va bildera va intaf jweem al vewayar.

Vuestexa betara

  1. (es) Juan Rodríguez Freyle & Darío Achury Valenzuela (1979). El carnero. Fundación Biblioteca Ayacucho, Caracas, Venezuela, bu 78, ISBN 84-660-0024-0.

Tocarema meld
Muisca cosxo ba Tocarema meld is espanafa olgalicura
Givacka
Evla 20/08/1537
Tigixo   Tocarema, Cachipay, Cundinamarca, Kolombia
Danexa Espanafa cenera
Neya
Espana, Muisca abdigalda     /     Panche cos
Dirgasik
Quesada, Zaquesazipa     /     Anolaima Cochima, Lutaima, Lichinú, Ibiantor, Calandaima, Iqueima, Tocarema, Buluduaima, Matima y Siquima
Ervoliapo
50 espanik is 12 000 -20  000 Muisca gejik     /     megrupena ota, leote
Kosikeem
≈30 espanik is ≈100 Muisca gejik     /     ?
betara teza
  Tuveli icde Izvopa 
Muisca : sane ke Kolombia is savsaf abdiespanaf seltay
Seltay

TawamiduraVegeduropaYambaKocopaBurmotaropaSkapaInseikLexaAvaVundopaAlkaGeja

Debak

FúqueneGuatavitaIguaqueSuescaTotaTequendama stoya

Izva

Muisca abdigaldaSavsaf bowesikPasca meldChocontá meldTocarema meldEspanafa olgalicura

Nafalik

Zipazgo : MeicuchucaSaguamanchicaNemequeneTisquesusaZaquesazipa
Zacazgo : HunzahúaMichuáQuemuenchatochaAquiminzaque

Lorik

ChiminigaguaBachuéChíaSuéBochicaHuitacaChibchacumCuchaviraNencatacoaChaquénChibafruimeGuahaioque