Camille Pissarro
1830-1903
Francaf lingesik

Camille Pissarro ( Jacob Abraham Camille Pissarro ) tir francaf is danmarkaf litevaf az direlitevaf lingesik.

Blirizva betara

Rumeik ke Antilla betara

Camille Pissarro bak 1830 koe Charlotte Amalie koblir, i koe moltam ke Saint-Thomas ewala ke banugale danmarkafa Antilla vox re tisa ki ke amerikafa Virgin tursia. Bato koblixo va danmarkaf vedeyot ke Pissarro kir, i va vedeyot kotvieli videten. Frédéric Abraham Pissarro gadikye ( 1802 - 1865 ) tir francaf kazik koirubayas va Saint-Thomas bak 1824 lize va Rachel Manzana Pomié ( 1795 - 1889 ) vey lizukafa yudafa yasa direilanon kurer. Va ugolafa kaza koe ewala di saver nume va satcaf ziliduks mu varafa yasa tumusar.

Ba santolda bak 1842, Camille Pissarro den Savary bema koe Passy poke Paris koe Franca vayatason zo stakser. Nope zovdasa gruta zo katcalar. Bak 1847 den gadafa tretca dimlapir lize kali 1852 di kobar.

Jonvielera koe Caracas betara

Moe etol ke Charlotte Amalie, va Fritz Melbye danmarkaf lingesik ( 1826 - 1869 ) lanviele kakever aze tunar. Ape turestan gan bat yambik, va tota van Caracas rundayar liz bak santaneaksat ke 1852 artlapir. Va bata mallapira koe twa pu Eugen Murer lingesik stekeon pebutur : « Wetce kazunenik viroyanyan koe Saint-Thomas tigiyí voxe va bata debala loon beomayá nume va banlize jinaf digikseem meundeson jovleyé aze ko Caracas otceyé, empason va gluyaxeem tanas va int gu glastafa blira ». Pissarro koe to Caracas is monexo toz zovdar ise va anamef patectoy is delt is nudafa nakila kan lavalingeks toz linger.

Ravera koe Paris betara

Nope awalkera ke tane berikye bak 1854, yasa erur da ko Saint-Thomas di dimlapir. Ino finer, abicedje, kiren inafa lodabegafa djumera tir lapira ko Paris vanpitison lingesik. Bak saneaksat ke 1855 ko Paris artlapir aze va kraba ke gadikyefa yasa koe Passy koirubar. Va ravera va lingeropa ektudapar, nelkon dene Anton Melbye ( 1818 - 1875 ) danmarkaf lingesik. Va Charles-François Daubigny ( 1817 - 1878 ) is Camille Corot ( 1796 - 1875 ) dere kakever. Va ravesa lingeropafa bema nobar : yasegafa tavera ke École des Beaux-Arts is Académie Suisse lize tir milbemik ke Claude Monet is Paul Cézanne. Wetce ksudasik gan Louvre tcila zo variagar.

Mal geltreva kal liteva betara

Pissarro va Corot mafelapayar nume taneon zo turestapayar. Va patectoy ke yono xo mone Paris sedme tuwava dem abic koredik linger, koswason gu martig ke Corot bak 1820-1830-e tanda.

Erbafa igeltuca ke yasa nover da jotaf lingesik erodon nek doleson va meka trutca ronoblir. Voxen bak 1860 Julie Vellay mawakwikya ke Pissarro yasa vanpir inaf dositik. Nazber. Gadikye ke Camille va batmana yerumaraja kalvewar nume va turwira pu nazbeikye nonur. Batvielu wavdafa tanda tozuwed. Camille Pissarro gu Julie va int di gusagar nume sin va peroy oc di dikid. Bak 1871 koe London va ine oxam yerumatar.

Inafa erbafa debala remi 1860-e sanda tir rotafa nume blitison va yasa va sugduka golinger. Mali 1866 koe Pontoise az Auvers-sur-Oise soker. Bak 1869 do Julie Vellay is taneafa nazbeikya va Louveciennes koirubar. Va cultimaf prekseem adre ilfir ise va kabelcara ke litevik dene Guerbois zazda paker. Bak francapreussafa geja ke 1870, ko London gelber lize Claude Monet dere tigir. Va Durand-Ruel zolonaf yambaf dolekik rungruper. Bantan va amuzera va inyona trutca is grustara va wonara porfeon di yordapar. Dim Louveciennes, Pissarro rabater da intafo lingexo gan preussaf ervoliik zo elakeyer. Abica sanoya trutca fuxe mon decit-alub-decemoya trutca anton wan tid. Mali 1872 is 1882 koe Pontoise do yasa gire blir.

Pissarro tir antaf lingesik atoeyes va grabom den kota litevafa wonara wali 1874 is 1886. Tir klaafo loon dam cug litevik. Koe Pontoise, diveon kobaver, is dile va mil fum do Cézanne is Gauguin. Bak 1902 Cézanne icde ino kalitir : « Pissarro luxeon tiyir tece gadikye mu jin, i gorupenik is koncoba dum Lorik. »

Vrafueva is arotievikafa nobara betara

Bak 1884 Pissarro va mona koe Éragny-sur-Epte lenttalte Paris urlicker. Va dika erbar dadir nume gan Claude Monet fukorlatanon mbi erbabeitar. Koe Éragny kali awalkera bak 1903 di zavzagir. Monet is Gauguin is dere Van Gogh banliz di auzud.

Bak 1885 va Georges Seurat dere rungruper nume gan inafa vrafuevafa lingerinda zo turestar. Va bat martig mu jontika trutca ikatcur, voxe rovestegenon leeke dam Seurat.

Bak 1880-e sanda do Paul Signac is Georges Seurat is Maximilien Luce va int gluyar ise dum jontik direlitevik va arotievaf rieteem kosmar. Va Émile Pouget is Louise Michel is Jean Grave dere rungruper. Va yasa ke stolen arotievik ok divblinik erbapomar. Radimi adjubera va Sadi Carnot taneagadesik va Franca gan Caserio bak teveaksat ke 1894, dum aryon metizaf arotievik zo kaaneyar. Ko Belga bam gelber, dum Élisée Reclus banugale rungrupen. Dim Franca, va Les Temps Nouveaux fela weber ise bal Dreyfus arienta va kevsemiteva kevvilter.

Bak 1889 viele va enk icde Seltafa oruzaca buner, pune setikera va rujara va Dota ke Paris wan tir runkafa. Proudhon is Bakunin zo keyaksed, stravok ke « Seltafe sokasane » va swaveem lujon tegular, seltaf uum is gaderopafa undera va varafa patecta vebed : tulon is godjon stana gan arotievaf lizor tis jontik is yartes vox solzartewepes, pilkovon icde ebokuca ke ilkafa dimnarira is pulodafa selteva.

Pissarro tir rietaf arotievik lodamu tegis. Kore bak 1899 do Auguste Rodin va Rijay ta seltafa yamba paker, pune tir neyasik va yamba ta yamba : « Kas arotievafa yamba krulder ? Gue ? En, sin me grupad. Kota yamba tir arotievafa, viele listafa is kiewafa ! Va to batcoba trakú, »~ koe Les Temps Nouveaux fela bak santoleaksat ke 1895 suter. Va yamba kare seltafa niedara me proger ise voldum trakura ke Kropotkin koe Olgalicura va beg undeks me trakur da tawadayikafa tira me tir adrafa ta kawarzera va tayafa ezlopa. Ino va loblifa kontera pu milseltikeem djuwalzilir. Listafa yambaxa tir budara va glastafa griva. Pissarro tir kiewatrakurevik kevwis va stekeugal noves da korik grikteyen gu alkaf is dirotevaf rieteem va dalintafa yamba ronokarolatad.

Ironokafa tanda is gavefa kiewatca betara

Autoportrait avec béret et lunettesMivdelt dem saor is wezo ), 1896

Bak 1890-e sanda, Pissarro va vrafueva bulur nume va redusa nuyuca voldo fastafa tazukafa stegera katrasir.

Enk banugale dere tid, i enk tis milwatsaf ba konaka amidafa vula. Acum enk icde Saint-Lazare golda koe Paris azu Bedomap ke Paris azu Wevala ke Rouen nazbalad. Milwatsaf enk koe grabomeem ke Claude Monet dere krulded. Pissarro va idulugal koe Éragny tiskir lize va jontik patectoy linger.

Voxen kazafa kiewatca oxam gavepon artfir. Remi blirugal, Pissarro gu erbarge zo ralentar kire wavdon kir abicdroe doler. To bak 1900, weti barda abdi awalkera, va yotera ke saneg dene tamefa wonara tere kakever. Droka ke inyona trutca bam toz madawed.

Camille Pissarro moi akolerama ba 13/11/1903 koe Paris mulufter. Koe Père-Lachaise awalkikxo di zo kotawar.

Grabomeem betara

Pissarro va loa 1500 trutca al isker, i va trutca re tigisa dene lozolonafa tcila ke tamava voxis yon korikaf dotay. Grabomeem tir amidapaf : patectoy is delt is nakila is yalestaca. Voxen kan to patectoy razdawer aze koe izva zavzagir. Va varafa towara ke toleafu acku ke XIX-eafa decemda dene bat ind remfir. Male ezlopafa geltreva ke Corot, do Monet is Cézanne is Gauguin va liteva kosmar aze vanpir vuestesik ke bat rijay, nekev azafa ilgluyara. Vrafueva va ino remi 1880-e sanda azu 1890-e dere dulaper nume va katcalaf patectoy koswan gan bate ckane isu delt skur.

Do Monet, Pissarro tir tan andik ke liteva. Logwidaf malyopasik ke bane sare dum Octave Mirbeau murobackad :

Patectoy — voxisen kas vola me tir tec patectoy ?— ton envara is kaatoeks ke Camille Pissarro W-ye, trabe anamplekura va tazuk ko afi, trabe cupasa muxara ke afi va koanamana xa is ko tukotrana darka, kle tir witackafa redura. I patectoy klubon diepileyen gan Delacroix, loeke pestaleyen gan Corot, yovayan gan Turner ton lit ke bartafa nek ilamtafa listuca, va yamba ton kalskurasok tuke anton Camille Pissarro is Claude Monet en su kofir. Nekev kot kaliks iku biveks, evla ke bata artowara ke lingeropa ta gruf saneg tir vey sin wetce lingesik. Voxen kas man saneg krulder ? bata artowara ke wisa yamba ?

— Octave Mirbeau, Figaro fela, 01/02/1892

Vrafueva ke Pissarro anton tir lingesa bagalara kiren stegesa ckanefa xuta is dace solzartereva va man yambik me guceyed. Paul Signac tan feliik ke solzartereva gedelon pebur :

Ison in va bata joya me linveyer. Wetce veyik ke Corot, va sizunta kan tcakera dum Delacroix me kaaneyar, vox zijnuca kan kavanara ; va kevaykara va toloya ilefa num kevaxasa uka ta seotara va yartesa straga tarutecker voxe va irutara va soluma ke batmila toloya uka volson giblumter, koplekuson gu kota va walefa rulda yoltkirafa gu deaxa. Neken omava ke warzalitevafe ckane dye tir mana kevaxara voxen in me nuvolegar, is sizuntasa karuca ke ukeem rowin gan ita. Ke solzartera, va diotetca anton narayar, i va umu anton rodivenu kir novesu va stragara va bata kevaxara is videra va bata karuca. Acum naruckut da batman mergil tis sostanon rotakaf va in me kagiyir.

— Paul Signac, D’Eugène Delacroix au néo-impressionnisme, La Revue Blanche, 1899

Dere rupec betara

Trutceem ke Pissarro

Stragela betara

  • (de) Christoph Becker is Wolf Eiermann, Camille Pissarro. Hatje Cantz, 1999, ISBN 3-7757-0855-3.
  • (it) Maria Teresa Benedetti, Pissarro, Art dossier, vol. 132, Giunti Editore, 1998, ISBN 8809762592.
  • (fr) Nathalia Brodskaya, Camille Pissarro, Parkstone International, 2011 (Internetafa belira).
  • (fr) Claire Durand-Ruel Snollaerts, Pissarro : Patriarche des impressionnistes, Paris, Gallimard, coll. « Découvertes Gallimard / Arts », 2012, 128 bu, ISBN 978-2-07-044970-5.
  • (fr) Claire Durand-Ruel Snollaerts is Joachim Pissarro, Catalogue critique des peintures, Milan, Paris, Skira, Wildenstein Institute, 2005, 1500 bu, ISBN 978-88-7624-526-8.
  • (fr) Christophe Duvivier is Eva-Marina Froitzheim is Wolf Eiermann is Claire Durand-Ruel Snollaerts is Janine Bailly-Hertberg, Camille Pissarro et les peintres de la vallée de l'Oise, Paris, Somogy éditions d'art, 2003, 173 bu, ISBN 2-85056-682-9.
  • (de) Gerhard Finckh, Camille Pissarro. Der Vater des Impressionismus, Von der Heydt-Museum Wuppertal, 2014, ISBN 978-3-89202-091-2.
  • (fr) Sophie Monneret, L'Impressionnisme et son époque, Paris, Robert Laffont, 1987, 997 bu, ISBN 2-221-05412-1.
  • (en) Joachim Pissarro, Camille Pissarro, Paris, Hermé, 1995, ISBN 978-2-86665-175-6.
  • (en) John Rewald, Camille Pissarro, Ars mundi, 1989, ISBN 2-86901-052-4.
  • (en) Dictionnaire Bénézit, PISSARRO, Camille (1830 - 1903), Painter, watercolourist, pastellist, draughtsman, ISBN 9780199899913) (Internetafa belira).

Vuestexa betara

Camille Pissarro

Camille Pissarro

 Koblira  10/07/1830,
 Charlotte Amalie, Virgin tursia
 Awalkera  13/11/1903,
 Paris, Franca
 Vedeyot  Franca, Danmarka
 Eba  Lingeropa
 Serna  Liteva, direliteva
  Grabom 
Trutceem ke Pissarro
Direm ik lima

Lima dem intaVati

Mivdelt

color:#fceccd; padding:0px 4px 0px 8px;"| Mivdelt dem lingakMivdelt dem saor is wezo

  Tuveli icde Lingeropa 
  Tuveli icde Arotieva 
Bords de l'Oise à Saint-Ouen-l'AumôneKene Oise kuksa, Saint-Ouen-l'Aumône ), 1867
Deux femmes causant au bord de la merToloya ayikya flidesa kene bira ), 1856
La route de Versailles, Louveciennes, neigeVersailles vawa koe Louveciennes, nolda ), 1870
Jeanne Pissarro, appelée Minette, avec un bouquetJeanne Pissarro dem tsenke ), 1872
Côte des Boeufs, PontoiseBoeufs krimpa, Pontoise ), 1877
La ConversationPrilara ), 1881
Le Pont Corneille et péniches à RouenCorneille za is riulk koe Rouen ), 1883
Maisons de paysans, ÉragnyTawadayikafa mona, Éragny ), 1887
Pont de Charing Cross, LondresCharing Cross za, London ), 1890
Le Pont Boieldieu à Rouen, temps mouilléBoieldieu za koe Rouen, abda ), 1896
Le Boulevard Montmartre, matinée d'hiverMontmartre bedom, fentugalaf rielcek ), 1897
Fenaison à ÉragnyNakwarolara koe Éragny ), 1901