Ngoyo tiyir savsafo gazaxo ke Taltefa Afrika, kruldeyesa wali XVI-eafa decemda is 1885.

Tawavopa betara

Ngoyo gazaxo koe refa Kongoa is gee refa Cabinda winka kenlente Congo bost kale artexo is kene Atlantika Welfa, gee Kakongo gazaxo tigiyir.

Izva betara

Bato gazaxo gan Bantu Woyo grelt moni XV-eafa decemda zo tadleyer aze bak XVI-eafa decemda gu Loango jiomafo gazaxo va int solbewayar. Inafu kelu tiyir Mbanza Ngoyo.

Moni 1700 molt ke gola ke Cabinda vanpiyir nelkaf levetirikevaf molt gee Luanda numen skapa ke Ngoyo gazaxo vas askipera is dolera va levetirik jontikeke benaykayar.

Bak 1885 inaf gadesikeem Simulambuco bioga do Portugala sugdayar nume Ngoyo gazaxo vanpiyir levplekuxo ke bata europafa gijarotiaca.

Dere rupec betara

Izva ke Kongoa

Izva ke Angola

Ngoyo gazaxo
  
Ngoyo gazaxo is vegungaxo (1648)
Kruldera XV-eafa decemda – 1885
Vertuma Gazaxo
Kelu Mbanza Ngoyo
Ava Kiwoyo
Alka Prostewafa
Izva is bifa
Tici XVI-eafa : Solgluyara gu Loango gazaxo

01/02/1885 : Simulambuco bioga

betara teza
  Tuveli icde Izvopa