Liwot va Urartu gazaxo bak sare ke Argishti I

Argishti I tiyir gazik ke Urartu mali -786 AGJ kali -764. Tiyir nazbeikye is direik ke Menua.

Argishti va dilfura ke Assur kiewatcon malplatir aze va jowa ke Urartu van Kavkaza divatcer. Va Erebuni ( debak mone ref Yerevan koe Armena ) zabdur.

Witafa avopafa aneyara exoner da Argishti yolt co tir vey armenavafa xanta. Va armenavaf trogarn vas արեգ ( Areg ) - awaltlorik isu frigiaf vas ΑΡΕJΑΣΤΙΝ ( Areyastin ) - gadikyapa isu savsaf ellasavaf vas αργεστής ( Argestes ) - jebe ik batakuca ik afi ravlemxanton co tikir.

Gazon gu Argishti, Urartu tiyir mirastion gu gijarotiuca. Levrotira ke Menua gadikye va benelafa vawa vaneksasa va Assur gu okol is azil ke Anadolu gola al gabeyed nume va guntap tadleyed. Wori Argishti va Assur me lalevrotiyir ise gu stujera va kazafa vawa va int kimayar.

Voxe va konak tcedes tawuk kev Mana patecta geronon stayar lize turestara ke Urartu jontikedje di inkeweyer. Dere va jowa ke Urartu van Kavkaza is gola ke Sevan uzda divatceyer lize va Argishtikhinili widava moe debak ke ref Armavir di zo zabduyur. Argishti va Erebuni ralmawidava frofatana gu malburenik mal Hatti savsafa gazaxo dere zabduyur.

Vapey ugalon gu Argishti I icde inkera va boniaxo moe debak ke witaf Yerevan. Bak 1950 moe Arin-Berd venta zo trasiyir aze dene tcila ke Erebuni koe Armena zo vider. Kalkotavara va kosuteks : Ta gijuca ke Haldi lorik, Argishti nazbeikye ke Menua va bata gijarotifa ralma vegeduyur ; va ina gu Erebuni yoltayar, neditison va gijarotiuca ke Biayni gola is woeteson va volnafa patecta. Vema tiyir letafa, va jinyona zegodafa iara batlize. Ta ilamkuca ke Haldi lorik, Argishti nazbeikye ke Menua gazik ke gijarotifa Biayni patecta is nafalik ke Tushpa wid.

Gijarotiuca ke ervolia ke Urartu remi gazugal ke Argishti I va bogruca ke patecta tumusayar. Jontik andus narilt vegeduyun gan Menua gadikye is koefa bogruca va vonerapa va tawamidura is tukulara va patecta webeyed. Zolonaf pak ke tegira ke Argishti moe tawavo ke witafa Armena zo skuyur kiren lo kosuteks miwas va ini koe bata gola zo katrasiyid, tulon koe Argishtikhinili sokexo isu Erebuni. Argishti va tegira ke gadikye linveyer, voneson va tawamidura is taplekuson va centaxo is senuson va andus narilt.

Sarduri II nazbeikye va ini radimifir.

Vuestexa betara

  • (fr) N. Adontz, Histoire d'Arménie. Les origines, Paris, 1946
  • (fr) Dédéyan Gérard, Histoire du peuple arménien, Privat, Toulouse, 2007, ISBN 978-2-7089-6874-5
  • (en) Piotrovsky, Boris (1969), The Ancient Civilization of Urartu, London, Cowles Book Co., ISBN 0-402-10171-5
  • (en) Zimansky, Paul, Urartian and the Urartians, Oxford University Press

Argishti I
Gazik ke Urartu
Kudja va Argishit stasi va eda, kabdue Erebuni tcilaxe poke Yerevan, Armena
Nafaluca
Prostelay Sarduri
Semek Gazik ke Urartu
Soka Urartu
Nafalugal -786 – -764 AGJ
Dar- nafalik Menua
Dir- nafalik Sarduri II
Blirizva
Koblira ?
Awalkera ≈ -764
Gadikye Menua
Gadikya Tariria
Nazbeik Sarduri II
betara teza
  Tuveli icde Izvopa 
Urartu : savsugalafo gazaxo ke Pokefa Lenteka  
Gazik

ArameLutipriSarduri IIshpuiniMenuaArgishti ISarduri IIRusa IArgishti IIRusa IISarduri IIISarduri IVErimenaRusa IIIRusa IV

Debak

AltıntepeArgishtikhiniliArzashkunAyanisBastamErebuniRusahiniliSardurihiniliTeishebaniTushpa

Lorik

ArubaniHaldiHubaShiviniTeishebaTushpuea

Araya

UrartuavaAlkaYamba